Trung tâm Xiqu – nhà hát kịch truyền thống Trung Quốc (Opera Trung Quốc) nằm tại rìa phía Đông của Khu văn hóa Tây Cửu Long (West Kowloon Cultural District – WKCD), là một khu phát triển mới về nghệ thuật và văn hóa của Hồng Kông.

Thông tin chung:

• Dự án: Trung tâm Xiqu (Xiqu Centre)
• Địa điểm: Hồng Kông, Trung Quốc
• Tư vấn: Revery Architecture và cộng sự
• Quy mô: 28164m2; Phòng biểu diễn chính 1100 chỗ
• Năm hoàn thành: 2018 

Trung tâm Xiqu là một trong 7 hạng mục công trình xây dựng trong giai đoạn đầu của Khu văn hóa Tây Cửu Long, gồm: 1) Công viên văn hóa ngoài trời (Freespace); 2) Trung tâm Xiqu (Xiqu Centre): Nhạc kịch truyền thống, quy mô 1100 chỗ ; 3) Trung tâm biểu diễn nghệ thuật đương đại (Centre for Contemporary Performance): Quy mô 800 chỗ ; 4) Nhà hát Lyric (Lyric Theatre): Biểu diễn nghệ thuật quốc tế, quy mô 1200 chỗ ; 5) Nhà hát Hồng Kông (Medium Theatre I): Nhà hát địa phương, quy mô 600 chỗ ngồi; 6) Trung tâm âm nhạc Music Centre: Biểu diễn và giáo dục nghệ thuật âm nhạc thính phòng, quy mô 2100 chỗ; 8) Trung tâm hợp tác, trao đổi và phát triển doanh nghiệp nghệ thuật địa phương (Resident Company Centres), quy mô 11200m2.

Sơ đồ vị trí Trung tâm Xiqu tại Khu văn hóa Tây Cửu Long (ký hiệu 2) 

Công trình do công ty kiến trúc nổi tiếng nhất của Canada Revery Architecture và cộng sự thiết kế, sau khi dành chiến thắng trong cuộc thi thiết kế kéo dài 10 tháng (năm 2012).

Tất cả không gian ngoài và trong công trình được thiết kế gắn liền với chức năng và hoạt động liên quan đến nghệ thuật Kinh kịch truyền thống Trung Quốc.

Nghệ thuật truyền thống Trung Quốc phong phú và đa dạng như: Nghệ thuật dân gian, văn học, hội họa, âm nhạc, sân khấu, kiến trúc và nghệ thuật vườn cảnh, trải qua quá trình lịch sử lâu đời. Trong đó, loại hình nghệ thuật dân gian truyền thống nổi bật như múa, âm nhạc với nhiều loại nhạc cụ dân tộc (đàn tam thập lục, sáo, nhị, đàn tì bà, đàn nguyệt, trống…); Đặc biệt Trung Hoa nổi tiếng với nghệ thuật Kinh kịch cổ truyền mang đầy đủ các nét nghệ thuật cả hát, múa, biểu diễn, sân khấu và nội dung mang kịch tính (Kinh kịch được hình thành và phát triển mạnh tại Bắc Kinh vào thời hoàng đế Càn Long, trị vì năm 1735-1796, triều đại nhà Thanh).

Trung tâm Xiqu là một tòa nhà cao 8 tầng (và 2 tầng hầm) có tổng diện tích 28.164 m2, gồm: Phòng biểu diễn chính (Main Theatre) sức chứa 1.100 chỗ ngồi; Phòng biểu diễn phụ (Small Theatre) sức chứa 400 chỗ ngồi; Phòng vừa xem biểu diễn vừa uống trà (Tea Room) có sức chứa 200 chỗ ngồi, 8 studio chuyên nghiệp, phòng hội thảo, phòng hành chính và khu bán lẻ….

Mặt bằng tầng trệt Trung tâm Xiqu 

Mặt bằng tầng 1 Trung tâm Xiqu 

Mặt bằng tầng 2 Trung tâm Xiqu 

Mặt bằng tầng 3 Trung tâm Xiqu

Mặt bằng tầng 4 Trung tâm Xiqu

Về ngôn ngữ kiến trúc, công trình được cho là hình thành theo 4 nguyên tắc hay triết lý thiết kế côt lõi gắn với hình thức và văn hóa nghệ thuật truyền thống:

Nguyên tắc 1: Lấy cảm hứng từ triết lý của “Dịch” hay chuyển động, thể hiện trong loại hình nghệ thuật Kinh kịch cũng như trong văn hóa truyền thống Trung Quốc. Hình thức kiến trúc của công trình từ bên ngoài đến nội thất đều uốn lượn, linh hoạt theo các đường cong, tạo hình thức dạng hữu cơ cả bên trong lẫn bên ngoài;

Nguyên tắc 2: Gắn càng nhiều càng tốt với một trường cảnh quan thiên nhiên bên ngoài nhà;

Nguyên tắc 3: Thiết kế mở, thông qua giải pháp nhà không bị giới hạn bởi cửa. Lối vào của nhà từ 4 góc, được tạo bởi không gian trống của công trình, cho phép khách truy cập vào tòa nhà từ 4 phía;

Nguyên tắc 4: Không gian trung tâm của tòa nhà không phải là một chức năng hoạt động chính (phòng biểu diễn nhạc kịch) mà là không gian công cộng tại tầng trệt, là một không gian rộng với nhiều bậc, có thể sử dụng cho nhiều hoạt động triển lãm, sự kiện, là không gian kết nối quá khứ, hiện tại và tương lai.

Hình dáng bên ngoài của công trình có hình tượng như những chiếc đèn lồng truyền thống của Trung Quốc, làm nổi bật mong muốn về việc kết hợp các yếu tố lịch sử và đương đại, cũng như phản ánh sự kế thừa và phát triển của loại hình nghệ thuật Kinh kịch Trung Quốc.

Trung tâm Xiqu có hình tượng như những chiếc đèn lồng truyền thống của Trung Quốc

Mặt cắt ngang và dọc Phòng biểu diễn chính (Main Theatre), Trung tâm Xiqu, Hồng Kông 

Mặt cắt ngang qua Phòng biểu diễn phụ (Small Theatre), Trung tâm Xiqu, Hồng Kông

Một trong những điểm độc đáo của công trình, theo nguyên tắc 4, là vị trí đặt phòng biểu diễn chính tại tầng trên cùng (cao độ 27m so với nền), phía dưới tạo thành không gian trung tâm với các bục cao để trưng bày các hiện vật cổ xưa của nhà hát truyền thống Trung Quốc và là nơi giao tiếp, trao đổi về Kinh kịch. Đây cũng là giải pháp nhằm cách ly phòng biểu diễn với tiếng ồn của các cơ sở hạ tầng đô thị xung quanh.

Sảnh chính 4 góc nhà được thiết kế giống với rèm cửa sân khấu.

Mặt tiền công trình uốn lượn, chuyển dịch đầy ấn tượng nhờ hệ thống mô đun ống nhôm dài 2,5m, xếp tạo thành chi tiết trang trí nhấp nhô như những gợn sóng trên bề mặt tường.

Các tấm rèm ống nhôm phản chiếu ánh sáng từ bên trong ra ngoài, tạo cho công trình có mặt tiền phát sáng, góp phần thu hút sự chú ý của du khách.

Trên sân thượng của công trình được sử dụng thành một khu vườn với tầm nhìn rộng mở ra cảng Victoria và thành phố xung quanh. Bao che sân thượng là một mái vòm.

Kết cấu của công trình là hệ thống khung BTCT và thép. Toàn bộ khối hội trường lớn được đặt trên hệ thống cột kết hợp với hệ dàn đỡ sàn bằng thép.

Phối cảnh 1 trong 4 lối vào tại 4 góc Trung tâm Xiqu, Hồng Kông

Nội thất không gian trung tâm, phía dưới phòng biểu diễn, Trung tâm Xiqu, Hồng Kông

Nội thất Phòng biểu diễn chính (Main Theatre), Trung tâm Xiqu, Hồng Kông 

Nội thất Phòng vừa xem biểu diễn vừa uống trà (Tea Room), Trung tâm Xiqu, Hồng Kông

Bề mặt của công trình được phủ một lớp ống nhôm bố cục uốn lượn

Chi tiết hình dạng ống nhôm và liên kết chúng với bề mặt tường

Kết cấu chính của công trình là hệ khung BTCT kết hợp thép

Kết cấu mái che sân thượng của công trình

Trung tâm Xiqu khai trương vào tháng 1/2019, với hy vọng trở thành địa điểm biểu diễn nghệ thuật đẳng cấp thế giới; nơi dành riêng cho việc quảng bá, giáo dục và nghiên cứu các sản phẩm văn hóa gắn với di sản nghệ thuật Kinh kịch Trung Quốc. Công trình còn là một tác phẩm kiến trúc đương đại đặc sắc về việc ứng dựng công nghệ hiện đại trong xây dựng.

Trung tâm Xiqu cùng với các công trình văn hóa khác trong Khu văn hóa Tây Cửu Long là một trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm biến Hồng Kông, không chỉ là trung tâm tài chính, logistics quốc tế, mà còn trở thành trung tâm văn hóa đẳng cấp thế giới ở kỷ 21.

 

Theo Bộ môn Kiến trúc Công nghệ

Khoa Kiến trúc & Quy hoạch, Trường Đại học Xây dựng