Hà Nội đặt ra mục tiêu trồng mới 1 triệu cây xanh vào năm 2020. Tuy nhiên, hiện nay, số lượng cây xanh trồng mới vẫn còn khiêm tốn so với mục tiêu đề ra mà một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng này là do sự xuất hiện ngày càng nhiều các chung cư, khu đô thị. Các chuyên gia cho rằng, để khắc phục tình trạng này, Hà Nội cần gắn phát triển cây xanh với quy hoạch phát triển đô thị và kết cấu hạ tầng thành phố.

Các chuyên gia cho rằng, để mở rộng không gian cây xanh cho đô thị, vấn đề quy hoạch phát triển hệ thống cây xanh cần phải được gắn kết chặt chẽ với quy hoạch phát triển hạ tầng đô thị.

Bỏ tới vài tỷ đồng để mua một căn hộ chung cư cao cấp trên phố Minh Khai, chị Nguyễn Duyên cư dân chung cư Hòa Bình Green cho biết: Tòa nhà tôi sống cao vài chục tầng mà cũng chẳng có được mấy cây xanh. Xung quanh tòa nhà chỉ có vỉa hè và lòng đường. Xe cộ ầm ĩ suốt ngày, không khí thì đặc quánh vì thiếu cây xanh. Mỗi khi đi làm về, gia đình tôi thường ở trên căn hộ, đóng cửa bật điều hòa chứ chẳng mấy khi cho con xuống đất chơi.

Tuy nhiên, điều đáng nói là tình trạng thiếu cây xanh như ở khu nhà chị Duyên không phải là cá biệt. Tại khu đô thị Nam Trung Yên thuộc quận Cầu Giấy, mặc dù đã có hàng nghìn người dân đến sinh sống tại các tòa nhà chung cư cao tầng nhưng ở đây thật hiếm màu xanh, lác đác có một số cây nhỏ được trồng nhưng phần lớn còi cọc, sống lay lắt.

Thực tế khảo sát tại một số đô thị như trung tâm bán đảo Linh Đàm, tỷ lệ xây dựng chiếm đến 90%, Khu đô thị Trung Hòa – Nhân Chính tỷ lệ xây dựng khoảng 45 – 50% nhưng mật độ xây dựng dày nên không gian dành cho công viên cây xanh bị hạn chế. Tình trạng này còn xảy ra ở nhiều dự án đô thị mới khác và đặc biệt dự án đơn lẻ thì diện tích dành cho cây xanh gần như không có.

Theo TS.KTS Hoàng Hữu Phê – Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, sức ép từ các hoạt động của con người đang làm ảnh hưởng đến quá trình sinh trưởng và phát triển của các loài thực vật trong đô thị. Tại nhiều tuyến phố, người dân tận dụng cây xanh để phục vụ cho nhu cầu kinh doanh như treo biển quảng cáo.

Bên cạnh đó, do các công trình xây dựng dân sinh được xây dựng với mật độ lớn, vỉa hè hẹp khiến cho cây xanh phải nghiêng ra phía lòng đường để tìm không gian sống.

Theo tính toán, mặc dù không gian xanh bình quân đầu người của Hà Nội đã tăng từ 2,5m2/người năm 1991 lên 4,7m2/người nhưng tỷ lệ này vẫn thấp hơn mức 18m2/người là mục tiêu đề ra cho năm 2020.

Ngay trong khu vực nội thành cũ, nơi có tỷ diện tích công viên khá cao khoảng 135ha với bình quân 1,3m2/người nhưng vẫn thấp so với mục tiêu 7m2/người vào năm 2020. Ngoài ra, trong những khu vực có tốc độ đô thị hóa nhanh như Đống Đa, Hà Đông, Thanh Xuân tỷ lệ này còn thấp hơn, chỉ đạt 0,05m2/người.

Các chuyên gia cho rằng, để mở rộng không gian cây xanh cho đô thị, vấn đề quy hoạch phát triển hệ thống cây xanh cần phải được gắn kết chặt chẽ với quy hoạch phát triển hạ tầng đô thị.

Các vấn đề tồn tại chỉ có thể được giải quyết triệt để một khi có các giải pháp mang tính đồng bộ từ quy hoạch, trong đó xác định cụ thể quỹ đất dành cho cây xanh.

Việc triển khai các dự án đầu tư xây dựng đòi hỏi chặt hạ cây xanh cần phải được xem xét, cân nhắc thận trọng trên cả yếu tố kỹ thuật, kinh tế và hậu quả môi trường.

Quỹ đất dành cho cây xanh phải được bảo vệ chống lấn chiếm, cấm chuyển đổi mục đích. Việc thiết kế cảnh quan cây xanh đô thị sẽ tạo ra những nét đặc trưng riêng cho các tuyến phố đô thị trung tâm và các trục đường giao thông.

Trao đổi về vấn đề này, theo đại diện của Sở Quy hoạch Kiến trúc Hà Nội, trách nhiệm trước hết thuộc về các chủ đầu tư bởi trong giá bán căn hộ chủ đầu tư đã tính bao gồm cả tiền đầu tư hạ tầng như đường giao thông, điện nước, cây xanh…

Tuy nhiên, hầu hết các chủ đầu tư mới chỉ tập trung lo xây nhà để bán còn các hạng mục như cây xanh, thảm cỏ, đấu nối hạ tầng thì thường làm rất chậm. Nhiều dự án chưa được bàn giao về hạ tầng thì chủ đầu tư đã đưa dân về ở trong khi muốn có mạng lưới cây xanh thì cần phải đầu tư sớm.

Theo các chuyên gia, để Thủ đô Hà Nội sẽ thực sự là một đô thị xanh thì phải coi phát triển cây xanh đô thị là một hoạt động bảo vệ môi trường đô thị, do đó, cần phải xã hội hóa nhằm huy động mọi nguồn lực của xã hội.

Công tác quy hoạch, bảo vệ và bảo tồn cây xanh – mặt nước cần có sự tham gia của cộng đồng; Phải hoàn chỉnh hệ thống văn bản pháp luật về quản lý hồ và cây xanh, xây dựng luật về cây xanh đô thị…

Theo Báo Xây dựng